Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal Etmek

İmal kelimesi ulusal mevzuatta tanımlanmış bir kelime değildir. Sözlük anlamı olarak “imal” kelimesi hammaddeyi işletip, mal üretme, yapımdır. 1961 tarihli Tek Sözleşmesi’nin 1. maddesine göre imal “istihsal hariç, uyuşturucu madde elde edilmesini mümkün kılan bütün işlemleri ifade eder ve uyuşturucu maddelerin arıtılması ve diğer uyuşturucu maddelere dönüştürülmesi işlemlerini kapsar.”, istihsal ise “afyon, koka yaprağı, kenevir ve kenevir reçinesini veren bitkilerden bunların toplanması ameliyesini.” anlamını ifade eder. Bir diğer sözleşme olan 1971 tarihli Psikotrop Maddeler Sözleşmesi’nde imal kavramı “Psikotrop maddelerin elde edilebileceği tüm işlemler demek olup, psikotrop maddelerin arıtılması ve diğer psikotrop maddeler dönüştürülmesini de kapsar. Deyim aynı zamanda eczanelerde reçeteyle yapılan prepatların yapılmasını da içine alır.” şeklinde tanımlanmıştır.

Doktrinde imal etmek kelimesi “doğal veya sentetik bir hammaddenin özünden farklı yöntemlerle işlenmesi yoluyla hammadden tamamen değişken nitelikte bir uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ortaya çıkarılmasıdır” şeklinde tanımlamaktadır. Doktrinde bu tanıma benzer bir görüş mevcuttur. “İmal topraktan yetiştirmeyi kapsamamaktadır.” Bazı çalışmalarda ise tarım yoluyla topraktan uyuşturucu veya uyarıcı madde yetiştirme imal olarak sayılmaktadır. Bu görüşe göre “kenevir bitkisinin ekilmesi, toplanması ve kurutulması” imal kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak ekim yapıldığı zaman doğal ya da sentetik bir madde hammaddeden farklı bir madde ortaya çıkmadığından kanaatimizce ilk verilen görüşteki gibi topraktan uyuşturucu veya uyarıcı madde yetiştirmek imal kapsamında sayılmaması gerekmektedir.  

Yukarıdaki tanımlardan da anlaşılacağı üzere imal etme üç şekilde gerçekleşmektedir.

  1. Tek başına uyuşturucu veya uyarıcı madde özelliği olmayan iki veya daha fazla maddenin kimyasal tepkimeye sokulması sonucu bu maddelerden farklı biçimde uyuşturucu veya uyarıcı özelliği olan bir maddenin elde edilmesi,

  2. Yapay olarak veya doğal olarak elde edilen uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, bazı yöntemlerle başka bir uyuşturucu maddeye dönüştürülmesi,

  3. Herhangi bir uyuşturucu veya uyarıcı madde damıtma, elektroliz ya da flatasyon gibi yöntemlerle içindeki saflığı bozan maddeler ayrıştırılarak saflaştırılması arıtılması,

Maddenin niteliğinde değişiklik yapmayan işlemler, imal olarak kabul edilemez. Örneğin, hint keneviri bitkisinin yapraklarının öğütülerek toz haline getirilmesi, ham maddenin işlenmesi değil, formunun değiştirilmesi niteliğinde olduğundan imal olarak değerlendirilmemektedir. Maddenin doğal özelliğini koruyucu işlemler de imal olarak değerlendirilmemektedir. Maddelerin ağırlığını artırıcı işlemlerde örneğin metamfetamin maddesinin içerisine doğal katkılar ekleyerek, maddenin kilogramını artırma işlemi de imal sayılmamaktadır. Bununla beraber uyuşturucuya biçim vermek amacıyla ateş ile ısıtmak da imal sayılmamaktadır. 

Yukarıda belirtilen tüm hususlara bakıldığında, imal etme kavramının karışık ve her olay nezdinde ayrı bir değerlendirmeye tabi olması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle yapılacak yargılamalarda öncelikle imal etme eyleminin gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak için suçun gerçekleştiği olayda failden ele geçirilen maddeler ile imalat yapıldığı düşünülen yerde, ele geçirilen alet ve ekipmanların dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekmektedir. Bu konuyla ilgili Adli Tıp 5. İhtisas Kurulu’ndan görüş alınarak eylemin imal olup olmadığına bakılmalıdır. Nitekim, imal hareketiyle ilgili yapılan yargılamalarda elde edilen uyuşturucu ve ekipmanların Adli Tıp Kurumu’na gönderilerek, alınan teknik rapor üzerine, mahkemelerce değerlendirme yapılmaktadır. İmal suçunun oluşabilmesi için bu maddeleri elde etmeye yarayan özel ekipmanlar geniş ve kapsamlı bir faaliyete girişilmesi gerek olmadan klasik yöntemlerle ya da küçük organizasyonlarla da yapılabilmektedir.

İmal suçunun oluşması için, imal eyleminin tamamlanmış olması yeterlidir. Suçun gerçekleşmesi için imal edilen uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satılması, ihraç edilmesi, nakledilmesi veya sevk edilmesi zorunlu değildir. 

İmal eylemi için hazırlanan maddeler ile ekipmanlar elverişli nitelikteyse ve imal için icra hareketine başlanmış ancak elde olmayan nedenlerle eylem tamamlanamamış, yani uyuşturucu veya uyarıcı madde ortaya çıkartılamamışsa imale teşebbüs söz konusu olacaktır.